အိုင္အက္စ္ျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းျခင္း

 

ယေန႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတြင္ လႊမ္းမိုးေနေသာ ျပႆနာအ႐ႈပ္အေထြးမ်ား ျဖစ္ေပၚမႈအေၾကာင္းရင္းမ်ားကို တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား ျငင္းခံုေဆြးေႏြးရင္း အလုပ္႐ႈပ္ေနၾကပါလိမ့္မည္။ ယင္းတြင္ ေဒသတြင္း လူ႔အဖဲြ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္မ်ား၏ နက္႐ႈိင္းေသာ အျပစ္အနာအဆာရလဒ္မ်ား မည္မွ်အထိ ပါ၀င္သနည္း (သို႔တည္းမဟုတ္) ေဒသတြင္း ျပင္ပႏုိင္ငံမ်ား ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္မႈ (သို႔မဟုတ္) ပါ၀င္မလုပ္ေဆာင္မႈ မည္သည့္အတိုင္းအတာအထိ ပါ၀င္ခဲ့သည္ဆိုသည္ကို ၎တို႔က ေမးခြန္းထုတ္ၾကပါလိမ့္မည္။

သို႔ေသာ္လည္း ေဒသတြင္း၏ အရွိတရားႏွင့္ လက္ရွိမၿငိမ္သက္မႈမ်ား၏ ေနာက္ဆက္တဲြျပႆနာမ်ားကို

ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရမည့္သူမ်ားမွာ ကြၽႏု္ပ္တုိ႔ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတြင္ လက္ရွိအေနအထားသို႔ မည္သို႔ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္ျဖစ္ေစ ကြၽႏု္ပ္တို႔ေရာက္ရွိေနေသာေနရာမွာ ဆိုးဆိုးရြားရြားအေနအထားျဖစ္သည္။

လူသားမ်ားျဖစ္ေစ၊ စီးပြားေရးမဟာဗ်ဴဟာအရျဖစ္ေစ ေပးဆပ္ရမည့္ အရင္းအႏွီးမ်ားအလြန္ႀကီးမားပါသည္။ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ အသက္ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရၿပီး သန္းေပါင္းမ်ားစြာ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္သြားရသည္။ ေရနံေစ်းႏႈန္းမ်ား က်ဆင္းေနသည္။ သို႔ေသာ္ အကယ္၍ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားႏိုင္ငံတြင္ စစ္ေသြးႂကြတိုက္ခိုက္မႈ (သို႔မဟုတ္) မၿငိမ္သက္မႈ ျဖစ္လာလွ်င္ ထိုအတုိင္း ဆက္ေနမည္မဟုတ္ေပ။

အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသအတြက္ အၾကမ္းဖက္ၿခိမ္းေျခာက္မႈမွာ ႀကီးမားၿပီး ဆက္လက္ၿပီးလည္း ႀကီးထြားေနပါသည္။ အျခားေနရာမွ လူမ်ားကိုလည္း ႏွိပ္စက္ေနသည္။ အစြန္းေရာက္မ်ား ႏိုင္ငံသို႔  ျပန္လာျခင္းႏွင့္အတူ ယင္းေဒသသို႔ မသြားသူမ်ားကလည္း မေကာင္းဆိုး၀ါးလုပ္ရပ္မ်ားကို အားက်ေနၾကသည္။ တကယ္တမ္းလည္း အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ တည္ၿငိမ္မႈျပႆနာအမ်ားအျပား ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ေသာ္ျငားလည္း မည္သည့္ျပႆနာကမွ် အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ေလာက္ ႀကီးက်ယ္၊ အႏၲရာယ္မ်ားၿပီး အလ်င္စလိုမႏိုင္လွေပ။

အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕အား ႏိုင္ငံေတာ္ဟု ေခၚဆိုျခင္းကို ကန္႔ကြက္သူမ်ားတြင္ ေျပာစရာအခ်က္ရွိပါသည္။ အိုင္အက္စ္မွာ စုေပါင္းစပ္ေပါင္းအဖဲြ႕ျဖစ္သည္။ လႈပ္ရွားမႈတစ္စိတ္တစ္ပိုင္း၊ ကြန္ရက္တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း၊ အဖဲြ႕အစည္း တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္သည္။ ပထ၀ီ၀င္ေဒသႏွင့္လည္း သတ္မွတ္၍မရေပ။ သို႔ေပေသာ္ျငား နယ္ေျမမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး တိုက္ခိုက္ေရးသမား ၂၀,၀၀၀ ခန္႔ရွိသည္။ ဘာသာေရးအယူအဆႏွင့္ ေမာင္းႏွင္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ရပ္ရွိသည္။

မည္သည့္မဟာဗ်ဴဟာမဆို လက္ေတြ႕ႏွင့္ ကိုက္ညီရမည္ျဖစ္ကာ ယင္းအဖဲြ႕အား အျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္းေရးမွာ လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ႏိုင္ေသာ အနာဂတ္တြင္ မေအာင္ျမင္ႏိုင္ေသာ္လည္း အားနည္းသြားေအာင္ လုပ္ႏိုင္သည္။

ယင္းအဖဲြ႕ကိုႏွိမ္နင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာမွာ က်ယ္ျပန္႔ရပါမည္။ ပထမဦးဆံုးအေနျဖင့္ ယင္းအဖဲြ႕အတြက္ ေငြေၾကးစီးဆင္းမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ရမည္ျဖစ္သည္။ ေရနံေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေနျခင္းက အကူအညီရေသာ္လည္း ၎တို႔အတြက္ ဓားျပတိုက္စရာ ဘဏ္အမ်ားအျပားရွိေနသည္။ ၿခိမ္းေျခာက္ေငြညႇစ္ျခင္းမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနၿပီး လူတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ဘ႑ာေရးေထာက္ပံ့မႈမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ ေငြေၾကးစီးဆင္းမႈမ်ားကို အစိုုးရမ်ားႏွင့္ ဘ႑ာေရးအဖဲြ႕အစည္းမ်ားက ရပ္တန္႔ပစ္ရမည္ျဖစ္သည္။

အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕အတြက္ လူသစ္မ်ား စီးဆင္းမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ေရးမွာ ပို၍ပင္လိုအပ္သည္။ အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားသို႔ လူတစ္ဦးခ်င္း သြားေရာက္ေနမႈ ခက္ခဲေစရန္ ႏိုင္ငံမ်ားက လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဥေရာပတုိက္လံုးဆုိင္ရာ ေစာင့္ၾကည့္စာရင္းမ်ိဳးမွာ အေထာက္အကူျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ တူရကီက ၎တို႔ႏိုင္ငံအား ျဖတ္လမ္းအျဖစ္ ခြင့္မျပဳျခင္းႏွင့္ အၾကမ္းဖက္၀ါဒတိုက္ဖ်က္ေရး ႏိုင္ငံတကာက ပိုမိုပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး တုိက္တြန္းထားေသာ ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး လုပ္ေဆာင္ျခင္းေလာက္ မည္သည့္အရာကမွ် ပိုမိုသက္ေရာက္မႈမႀကီးမားႏိုင္ေပ။

မည္သည့္မဟာဗ်ဴဟာတြင္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္သင့္ေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္မွာ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕၏ ဆဲြေဆာင္မႈႏွင့္ ၀ါဒျဖန္႔ျခင္းကို တန္ျပန္ေရးျဖစ္သည္။ ယင္းမွာ ၎တို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ေနထိုင္ရသူမ်ား၏ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားကို လူထုသိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေရးျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၏ ရပ္တည္ခ်က္မွၾကည့္လွ်င္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕လုပ္ရပ္မ်ားမွာ အက်ံဳးမ၀င္ဟု မြတ္စလင္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ပညာရွင္မ်ားက တင္ျပေရး ဆဲြေဆာင္စည္း႐ံုးမႈ လုပ္ရမည္ဆိုေသာ အဓိပၸာယ္လည္းျဖစ္သည္။

မည္သည့္မဟာဗ်ဴဟာတြင္မဆို အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားတြင္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ကို တိုက္႐ိုက္စိန္ေခၚေရးလည္း ပါ၀င္ရမည္ျဖစ္သည္။ အီရတ္ႏိုင္ငံတြင္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕၏အရွိန္ကို ရပ္တန္႔လိုက္ႏိုင္သည့္ အေထာက္အထားအခ်ိဳ႕ရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အီရန္ႏိုင္ငံ၏ ႀကီးထြားလာေသာ အခန္းက႑ႏွင့္ ၎ေထာက္ခံေသာ လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႕မ်ား ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ အီရန္ဆြန္နီမြတ္စလင္မ်ားက အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕အေပၚ က႐ုဏာသက္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) ေထာက္ခံမႈေပးသည္အထိ အာမခံၿပီးသားျဖစ္သြားသည္။ ယင္းအတြက္ေၾကာင့္ပင္ ေဒသျပင္ပႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ ကာ့ဒ္တပ္ဖဲြ႕မ်ားႏွင့္ ဆြန္နီမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားကို စစ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအေထာက္အပံ့ေပးေရး ပိုမိုအေလးေပးသင့္သည္။

ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားေနၿပီး ၾသဇာေညာင္းေရး ျပင္ပႏုိင္ငံမ်ား၏ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈရွိေနေသာ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံအေရးမွာမူ ပိုမိုခက္ခဲပါသည္။ အိုင္အက္စ္တပ္ဖဲြ႕မ်ားအား ေလေၾကာင္းမွ တိုက္ခိုက္မႈမွာ လုိအပ္ေသာ္လည္း လံုေလာက္မႈမရွိေပ။ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕မွာ နယ္ေျမေဒသအေျခခံအဖဲြ႕အစည္းျဖစ္ေန၍ ၎တို႔အား ႏွိမ္နင္းေရး ထိေရာက္မႈရွိေစရန္ ေျမျပင္စစ္ပဲြပံုစံတစ္ရပ္ ပါရွိရပါမည္။ တကယ္တမ္းလည္း ေျမျပင္တပ္ဖဲြ႕မ်ားကသာ နယ္ေျမမ်ား သိမ္းပိုက္ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းမွာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား အထူးသျဖင့္ ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံမွ တပ္ဖဲြ႕မ်ားပါ၀င္ေသာ ႏိုင္ငံတကာတပ္ဖဲြ႕တစ္ရပ္ ဖဲြ႕စည္းေရးျဖစ္ပါသည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ အျခားေနတိုးႏိုင္ငံမ်ားက အကူအညီေပးႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ တိုက္ခိုက္မႈအမ်ားစုကို အျခားဆြန္နီမ်ားက လုပ္ေဆာင္ရပါမည္။ ယင္းေဒသတြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္မွာ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုတည္းအတြင္းမွ တိုးတုိက္မႈျဖစ္သည္။ ယင္းကို ယဥ္ေက်းမႈမ်ားၾကားမွ ပဋိပကၡအျဖစ္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕အား ပံုေဖာ္ခြင့္ျပဳျခင္း၊ တစ္ပါတည္း ၎တို႔မွာ အစၥလာမ္ဘာသာကို အမွန္တကယ္ ကာကြယ္သူမ်ားဟု ပံုေဖာ္ခြင့္ေပးခဲ့လွ်င္ ႀကီးမားေသာ မဟာဗ်ဴဟာအမွား ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

အလယ္အလတ္ ဆီးရီးယားအတိုက္အခံတပ္ဖဲြ႕မ်ားႏွင့္ ေဒသခံကာ့ဒ္တပ္ဖဲြ႕မ်ားမွာ ႏိုင္ငံေပါင္းစံု ဆြန္နီတပ္ဖဲြ႕၏ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ရပါမည္။ ၎တို႔အတြက္ ယင္းကိုအစားထိုးႏိုင္ေသာ အေနအထားမရွိေပ။ အကယ္၍မ်ား ယင္းကဲ့သို႔ တပ္ဖဲြ႕မ်ိဳး မဖဲြ႕စည္းႏိုင္ခဲ့ပါက ေလေၾကာင္းတုိက္ခိုက္မႈမ်ားကို တိုးျမႇင့္ရပါမည္။ ယင္းအတြက္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို ေႏွးေကြးသြားေစၿပီး အျခားမဟာဗ်ဴဟာမ်ား ေဖာ္ထုတ္ရန္ အခ်ိန္ယူျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ အေနအထားမ်ိဳးတြင္ အုိင္အက္စ္အဖဲြ႕မွာ ေျဖရွင္းရမည့္ ျပႆနာတစ္ရပ္ဆိုျခင္းထက္ စီမံခန္႔ခဲြရမည့္ အေျခအေနတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ဆက္ရွိေနမည္ျဖစ္သည္။

ယခုေလာေလာဆယ္တြင္ သံတမန္ေရးမွာ ႀကီးမားေသာ အခန္းက႑မွ မပါ၀င္ႏိုင္ေသးေပ။ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ႏွင့္ ဆီးရီးယားအစိုးရတို႔၏ အင္အားႏွင့္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံတြင္ အက်ိဳးစီးပြားရွိေနေသာ ျပင္ပႏိုင္ငံမ်ားၾကား သေဘာမတူညီမႈမ်ားကို ေထာက္႐ႈပါက မည္သည့္ေျဖရွင္းခ်က္ကိုမွ် အတင္းအက်ပ္ ခ်မွတ္၍မရေပ။ သံတမန္ေရးက လုပ္ႏိုင္သည္မွာ အလက္ပိုၿမိဳ႕တြင္ ကုလသမဂၢက အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ႀကိဳးစားေနသလို ဆီးရီးယားအစိုးရႏွင့္ ၎၏ ျပည္သူမ်ားၾကား တိုက္ခိုက္မႈမ်ား အဆံုးသတ္ေရး မဟုတ္လွ်င္ေသာ္မွ ေလွ်ာ့ခ်ေရးျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း အႀကီးမားဆံုးအႏၲရာယ္မွာ အဆုိပါေဒသဆိုင္ရာပဋိပကၡ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားႏွင့္ ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံတို႔သို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားျခင္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

ယင္းႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးအတြက္ ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ စစ္ေရးေထာက္ပံ့ေပးမႈ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံ၏ ႀကီးမားေသာ ဒုကၡသည္၀န္ထုပ္၀န္ပိုးကို ကူညီထမ္းပိုးေရးလည္း လုပ္ေဆာင္ရပါမည္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတြင္ ယခင္က မျဖစ္ေပၚဖူးေသာ မၿငိမ္သက္မႈရွိေနစဥ္မွာပင္ ယင္းေဒသမွ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းတစ္ခု ထင္ရွားေနသည္။

ယင္းမွာ အေျခအေနမည္မွ်ဆိုးေနသည္ျဖစ္ေစ ထို႔ထက္ပို၍ ဆုိးရြားသြားႏိုင္သည္ဆိုေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။

—Ref: Managing the ISIS Crisis